NỘI DUNG GÓP Ý LUẬT THUẾ THU NHẬP CÁ NHÂN (thay thế)
1. Quy định tại Điều 11. Giảm trừ gia cảnh và Điều 12. Giảm trừ đối với các khoản đóng góp từ thiện, nhân đạo và các khoản giảm trừ khác.
a. Một số kết quả đạt được, hạn chế, tồn tại:
So với Luật hiện hành, Dự thảo đã có tiến bộ rất lớn khi đề xuất bổ sung giảm trừ các khoản chi cho y tế, giáo dục của người nộp thuế và người phụ thuộc. Tuy nhiên, Dự thảo Luật đang thiết kế 01 phương án giảm trừ chung cho mọi đối tượng nộp thuế sống và làm việc ở các khu vực khác nhau (thành phố lớn, nông thôn) là chưa phù hợp với thực tế.
- Ở các đô thị lớn, một số lượng không nhỏ người nộp thuế có thu nhập rất cao, nhưng để có được mức thu nhập cao này, người nộp thuế cũng phải chi phí nhiều hơn cho cuộc sống và sinh hoạt, các khoản chi đó gồm:
+ Chi phí cho chỗ ở: người nộp thuế phải thuê, thuê mua nhà ở, phát sinh chi phí thuê, chi phí để trả tiền gốc và lãi cho tổ chức tín dụng (nếu mua bằng tiền vay); chi phí tiền thuế đối với bất động sản đang ở (tương lai sẽ có, nếu mua bằng tiền tiết kiệm);
+ Chi phí di chuyển: người nộp thuế phải mua phương tiện đi lại phát sinh chi phí để trả tiền gốc và lãi cho tổ chức tín dụng, chi phí nhiên liệu, bảo dưỡng, sửa chữa phương tiện, các khoản thuế, phí vận hành phương tiện để phục vụ cho công việc (không tính phần sử dụng cho mục đích cá nhân).
+ Chi phí y tế, chi phí giáo dục cho bản thân người nộp thuế và người phụ thuộc (vượt một hạn mức nhất định): sống ở thành phố lớn, có thể dịch vụ y tế và giáo dục công lập chưa đáp ứng được nhu cầu của người dân nên các đối tượng này sử dụng dịch vụ y tế và giáo dục tư nhân có chi phí cao hơn so với công lập, do đó rất nên khuyến khích việc này (giảm trừ cho người nộp thuế) để khuyến khích xã hội hóa trong y tế và giáo dục, giảm chi cho ngân sách Nhà nước.
Trong khi đó, ở các đô thị vừa, nhỏ và khu vực nông thôn, người nộp thuế phải trả các chi phí nêu trên thấp hơn nhiều.
- Ngoài ra, một số người nộp thuế phát sinh thêm các chi phí sau:
+ Chi phí chi trả cho tín dụng học sinh sinh viên: hiện nay Nhà nước đang có chương trình tín dụng cho học sinh sinh viên, các khoản vay này người vay bắt đầu phải trả gốc và lãi khi có thu nhập, do đó rất nên được khấu trừ cho khoản này.
+ Chi phí nhà giáo (giáo viên, giảng viên): do yêu cầu của công nghệ dạy học (giáo án điện tử, bài giảng soạn bằng PowerPoint để trình chiếu) nên 100% giáo viên, giảng viên phải sử dụng máy tính xách tay, do đó rất nên được khấu trừ cho khoản này.
+ Chi phí rủi ro, bất khả kháng: trong năm, người nộp thuế có thể gặp phải rủi ro về chỗ ở, phương tiện đi lại (thiên tai, hỏa hoạn, trộm cắp gây thiệt hại về nhà ở, phương tiện đi lại cần phải sửa chữa, mua mới) đang được sử dụng để phục vụ công việc.
Do đó phương án giảm trừ gia cảnh như trong Dự thảo Luật (giảm trừ tiêu chuẩn) chỉ phù hợp với những người sống và làm việc tại các đô thị vừa và nhỏ, khu vực nông thôn, Dự thảo Luật cần thiết kế thêm phương án giảm trừ thứ 2 (giảm trừ mở rộng) để phù hợp hơn cho những người nộp thuế sống và làm việc ở các đô thị lớn, trung tâm, một số đối tượng đặc thù, đảm bảo công bằng cho mọi đối tượng nộp thuế.
b. Đề xuất cụ thể sửa đổi:
Đề nghị Luật thiết kế 02 gói giảm trừ gia cảnh để người nộp thuế được phép lựa chọn (gói có lợi nhất cho họ)
- Gói giảm trừ tiêu chuẩn: thiết kế như trong Dự thảo Luật
- Gói giảm trừ mở rộng: bao gồm
+ Giảm trừ cho người nộp thuế, người phụ thuộc để họ có thể sống, làm việc, học tập và sinh hoạt bình thường, trong phần này có thể bao gồm cả chi phí y tế và chi phí giáo dục ở mức cơ bản. Mức giảm trừ này có thể sẽ thấp hơn so với mức trong Gói giảm trừ tiêu chuẩn do không bao gồm chi phí chỗ ở, chi phí đi lại phục vụ công việc (tùy vào việc đã tính toán chi phí này chưa).
+ Giảm trừ chi phí cho chỗ ở: chi phí trả tiền thuê nhà; chi phí trả tiền gốc và lãi cho tổ chức tín dụng để sở hữu nhà ở; chi phí thuế, phí đối với bất động sản đang sử dụng để ở;
+ Giảm trừ chi phí di chuyển: chi phí thuê phương tiện đi lại; chi phí trả tiền gốc và lãi cho tổ chức tín dụng để sở hữu phương tiện đi lại; chi phí nhiên liệu, năng lượng, các khoản thuế, phí vận hành phương tiện để phục vụ cho công việc (không giảm trừ chi phí sử dụng cho mục đích cá nhân).
+ Giảm trừ chi phí y tế, chi phí giáo dục cho bản thân người nộp thuế và người phụ thuộc (vượt mức chi cơ bản).
+ Chi phí chi trả cho tín dụng học sinh sinh viên.
+ Chi phí đặc thù cho nhà giáo.
+ Chi phí rủi ro, bất khả kháng trong trường hợp người nộp thuế gặp phải thiên tai, hỏa hoạn, trộm cắp gây thiệt hại về nhà ở, tài sản, phương tiện đi lại, cần phải sửa chữa, đầu tư mới.
Về cơ bản, các chi phí nêu trên đều có hóa đơn, chứng từ đầy đủ và họ đã nộp thuế giá trị gia tăng, do đó sẽ rất thuận tiện trong việc tự kê khai thuế.
Trường hợp cập nhật các nội dung nêu trên đề nghị biên soạn lại khoản 2 Điều 15 cho phù hợp.
2. Quy định tại Điều 15. Thuế thu nhập cá nhân đối với thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản
a. Một số kết quả đạt được, hạn chế, tồn tại:
- Dự thảo Luật lần này đã đề xuất ý tưởng rất táo bạo về thuế chuyển nhượng bất động sản (lên đến 10%) mục đích để ngăn chặn tình trạng đầu cơ bất động sản, tuy nhiên có nhiều vướng mắc khi triển khai thực hiện, cụ thể:
+ Khi thuế suất đang là 2%, có nhiều giao dịch (đầu cơ) bất động sản trên thị trường vẫn được thực hiện nhưng không nộp thuế (giao dịch nhưng không chuyển quyền sử dụng), nên không có căn cứ để xác định được thời gian nắm giữ bất động sản của tổ chức, cá nhân, làm mất thêm thời gian để thực hiện thủ tục xác nhận.
+ Một chu kỳ kinh doanh thông thường là từ 5 đến 10 năm tùy thuộc vào nhiều yếu tố, Dự thảo Luật buộc tổ chức, cá nhân cố định chu kỳ kinh doanh là 10 năm mới được thay đổi là không phù hợp, có thể chỉ sau 06 tháng kinh doanh không hiệu quả, tổ chức, cá nhân sẽ chuyển hướng kinh doanh (bán bất động sản), hoạt động này không nên bị coi là đầu cơ bất động sản để đánh thuế.
- Chỉ nên đánh thuế cao bất động sản không sử dụng (bỏ hoang). Việc sử dụng lãng phí bất động sản sẽ được khắc phục khi Quốc hội sửa đổi Luật thuế sử dụng đất phi nông nghiệp năm 2010 theo hướng: (1) Đối với đất phi nông nghiệp đang sử dụng áp dụng mức thuế suất là 1%/năm; (2) Đối với đất phi nông nghiệp không sử dụng áp dụng mức thuế suất là 10%/năm; (3) Đối với thửa đất đã nộp tiền sử dụng đất thì số tiền sử dụng đất đã nộp sẽ được tính chính xác hóa tại thời điểm nộp; tính trượt giá liên hoàn từ thời điểm nộp đến thời điểm kê khai thuế để khấu trừ; số dư còn lại sẽ tiếp tục được tính trượt giá và khấu trừ cho các kỳ nộp thuế tiếp theo cho đến khi khấu trừ hết mới phải nộp thuế.
- Dự thảo chưa quy định giá trị tối thiểu của bất động sản để tính thuế (tối thiểu phải bằng giá trị quyền sử dụng đất).
Do đó, đề nghị không nên đưa giải pháp chống đầu cơ bất động sản vào Luật Thuế thu nhập cá nhân để tránh các phức tạp trong việc kê khai và nộp thuế.
b. Đề xuất cụ thể sửa đổi:
- Đề nghị chỉ quy định mức thuế suất là 20% thu nhập hoặc 2% giá bán bất động sản.
- Đề nghị quy định giá trị tối thiểu của bất động sản để tính thuế là giá trị quyền sử dụng đất (diện tích x giá đất theo mục đích sử dụng do Nhà nước công bố). Chỉ nên quy định áp dụng giá đất do Nhà nước công bố để tính thuế để đơn giản các thủ tục kê khai và nộp thuế
- Đề nghị sửa tương tự đối với phần cá nhân không cư trú.
Kính thư ./.